U Sarajevu su u četvrtak, 05. juna, uhapšene četiri djevojke zbog sumnje da su pružale usluge za novac.
Istraga protiv međunarodne mreže prostitucije u Bosni i Hercegovini – pozadina i razmere slučaja
Bosna i Hercegovina se, kao i mnoge druge zemlje na Balkanu, poslednjih godina suočava sa sve izraženijim problemom organizovanog kriminala, uključujući i jednu od njegovih najstarijih i najrazvijenijih grana – prostituciju. Ono što zabrinjava jeste sve prisutnija međunarodna dimenzija ovog fenomena, sa žrtvama koje dolaze iz najudaljenijih krajeva sveta i mrežama koje funkcionišu izvan nacionalnih okvira.
Nedavna akcija koju je sprovela Federalna uprava policije (FUP), a koja je bila usmerena ka razbijanju jedne takve mreže, donosi uznemirujuću sliku stanja na terenu.
Pozadina akcije i ciljevi istrage
Prema saopštenju Federalne uprave policije, akcija je sprovedena kao deo napora da se razbije međunarodna kriminalna grupa koja se sumnjiči za teško krivično delo – međunarodno navođenje na prostituciju. Ova grupa, čije delovanje nije ograničeno samo na Bosnu i Hercegovinu, koristi mrežu kontakata, posrednika i oglasnih kanala kako bi u zemlju dovodila devojke iz inostranstva, prvenstveno iz Azije i Južne Amerike.
Tokom ove konkretne operacije, u Kantonu Sarajevo, policija je identifikovala i zatekla više devojaka iz Kine i Brazila, koje su žrtve trgovine ljudima i seksualne eksploatacije. Prema dostupnim podacima, one nisu u zemlju ušle samostalno, već su bile deo unapred isplanirane mreže koja ih je usmeravala ka “klijentima”.
Detalji pretresa i dokazi
Policijske jedinice su izvršile pretres više stanova, u kojima su pronađeni konkretni dokazi koji ukazuju na postojanje seksualnih aktivnosti u svrhu zarade. Među pronađenim predmetima nalazili su se:
-
Veća količina novca, za koji se sumnja da je dobijen putem pružanja seksualnih usluga.
-
Kondomi i druga oprema koja se koristi pri seksualnim aktivnostima.
-
Digitalni uređaji sa komunikacijama koje mogu služiti kao dokazni materijal.
Ovi dokazi samo su deo onoga što istražitelji prikupljaju kako bi osnažili optužnicu protiv organizatora mreže.
Rasprostranjenost elitne prostitucije u BiH
Ono što dodatno izaziva zabrinutost jeste činjenica da se ovakve aktivnosti ne dešavaju izolovano. Naprotiv, prema informacijama iz policijskih izvora i istraživačkih portala, elitna prostitucija prisutna je u skoro svim većim gradovima Bosne i Hercegovine:
-
Sarajevo
-
Banja Luka
-
Mostar
-
Tuzla
U ovim gradovima, prostitucija se obavlja u “elitnoj” formi – devojke oglašavaju svoje usluge preko digitalnih kanala i nude ih po visokim cenama, često klijentima sa dubljim džepom, uključujući turiste, biznismene i lokalne moćnike.
Poreklo devojaka i njihova sudbina
Prema saznanjima iz novinarskih izvora, većina ovih devojaka dolazi iz:
-
Južne Amerike – najviše iz Brazila i Čilea
-
Azije – posebno iz Kine, Filipina, Singapura
-
Evrope – uključujući Rusiju, Ukrajinu, Belorusiju, Švedsku
-
Bliskog Istoka – pojedine tvrde da su iz Saudijske Arabije
Većina ovih devojaka zapravo su žrtve trgovine ljudima, koje su obmanute lažnim obećanjima o poslu, ili su naterane da se bave prostitucijom pod pretnjama i ucjenama.
Cene i “ponuda” – uznemirujući uvid u tržište
Ono što dodatno šokira jeste detaljna komercijalizacija seksualnih usluga. Cene se razlikuju u zavisnosti od lokacije, trajanja, “kvaliteta” usluge i porekla devojke. U nastavku je prikazan deo cenovnika koji je utvrđen istraživanjem:
-
Sarajevo: od 200 do 1.200 eura, zavisno od trajanja i usluga
-
Mostar: 120 eura za pola sata, 300 eura za tri sata
-
Tuzla: sat “druženja” – 100 eura
-
Banja Luka: satnica 200 eura, dva sata uz popust 350 eura
U oglasima koje istražitelji prate, jasno je naznačeno da se usluge kreću od običnog seksualnog odnosa do sofisticiranijih usluga, poput:
-
erotskih masaža
-
francuskih poljubaca
-
verbalne stimulacije (dirty talk)
-
posebnih fetiša
Neke devojke su čak istakle svoje radno vreme, koje traje svakog dana od 12:00 do 03:00 ujutru, što dodatno govori o sistematizaciji ove aktivnosti.
Uloga turizma i društvenih mreža
Veliki broj klijenata dolazi iz inostranstva, što povezuje elitnu prostituciju sa turizmom. Gradovi poput Sarajeva i Mostara, koji su popularne destinacije za turiste sa Bliskog Istoka, Evrope i Rusije, postaju mesta gde se ovakva “ponuda” nalazi bez većih poteškoća. Dodatno, oglasne stranice i privatne grupe na društvenim mrežama igraju ključnu ulogu u povezivanju klijenata i “radnica”, bez ikakve institucionalne kontrole.
Ova policijska akcija nije samo još jedan slučaj u nizu – ona je alarm za celokupno društvo. Prostitucija u BiH više nije pitanje pojedinačnih slučajeva, već pokazatelj postojanja organizovanih i internacionalnih kriminalnih mreža koje funkcionišu sa visokom efikasnošću i profitom.
Žrtve ovih mreža često nisu u mogućnosti da se same izbore sa situacijom u kojoj su se našle. One su prevarene, ucenjene i iskorišćene, često bez znanja jezika i bez prava. Zakonodavne i policijske institucije moraju zajednički delovati kako bi se ovaj lanac prekinuo – ne samo hapšenjem, već i kroz sistemsku pomoć žrtvama.
S druge strane, postavlja se pitanje etičke odgovornosti društva. Sve dok postoji potražnja, postojaće i ponuda. Uklanjanje problema zahteva širi pristup: edukaciju, prevenciju, saradnju sa međunarodnim organizacijama i socijalnu podršku žrtvama.
