Milorad Dodik istakao je na obilježavanju 81 godine od misije “Halijard”, da je srpski narod oduvijek bio slobodarski narod.
Na obilježavanju 81. godišnjice misije “Halijard”, Milorad Dodik, predsednik Republike Srpske, istakao je da je srpski narod kroz istoriju bio slobodarski narod. Ova ceremonija, posvećena jednom od najznačajnijih momenata iz Drugog svetskog rata, predstavlja simbol odanosti i sećanja na one koji su se borili protiv fašizma, ali i priliku da se promovišu istorijski narativi koji oblikuju identitet naroda danas.
Misija “Halijard” je istorijski događaj u kojem su spašavani saveznici iz okupirane Evrope tokom Drugog svetskog rata, a Republika Srpska planira izgradnju memorijalnog centra u Boljaniću, kao trajni znak sećanja i poštovanja prema ovoj misiji. Ovaj potez naglašava težnju entitetskih vlasti da očuvaju kolektivno pamćenje kroz infrastrukturu koja podseća na istorijske događaje i uloge koje su Srbi igrali u odbrani svojih zajednica.
Istorijsko pamćenje i narativ o antifašizmu
Dodik je u svom obraćanju naglasio da je ovaj dan “važan ne zbog impresije na druge, već zbog odavanja počasti četničkom antifašističkom pokretu”. Njegova izjava ističe nekoliko ključnih aspekata:
-
Srpski antifašistički pokreti
-
Prema njegovim rečima, Srbi su tokom Drugog svetskog rata imali dva antifašistička pokreta: četnički i partizanski.
-
Suprotno tome, ustaški pokret i Handžar divizija predstavljali su fašističke i nacističke snage, čija je svrha bila naneti štetu srpskom narodu.
-
-
Društveni i politički kontekst
-
Dodik ističe da oni koji su se priklonili fašizmu tokom rata kasnije, u devedesetim, dobijaju podršku zapadnih sila.
-
Po njegovim rečima, to objašnjava današnje nerazumevanje između naroda i međunarodnih aktera, posebno kada je reč o političkim odlukama u Bosni i Hercegovini.
-
-
Odbrambeni karakter srpskog naroda
-
Prema Dodiku, Srbi nisu imali osvajačku vojsku, već su branili svoje domove i zajednice.
-
Četnički pokret, u ovom narativu, ne predstavlja agresivnu vojnu silu, već odbrambenu komponentu koja štiti narod i teritoriju.
-
Savremeni politički kontekst
Dodik je u svom govoru napravio paralelu između prošlih događaja i savremenih političkih prilika:
-
On komentariše ulogu predsednika SAD-a Donalda Trumpa, tvrdeći da njegova politika vraća svet na put civilizacije i mira.
-
Dodik koristi ovu referencu da izrazi frustraciju prema trenutnom uređenju Bosne i Hercegovine, nazivajući ga “ludačkom košuljom”.
-
Njegov stav je da srpski narod želi da živi slobodno i da ima državu sa punim suverenitetom, slično drugim evropskim državama.
Ovaj deo govora odražava kontinuitet u politici Dodika: stalno insistiranje na samostalnosti Republike Srpske i kritiku međunarodnih intervencija u entitetu, posebno onih koje se odnose na izbor i legitimnost političkih predstavnika.
Stav prema suživotu u BiH
Jedan od najkontroverznijih delova govora odnosi se na stav o etničkim odnosima:
-
Dodik je direktno naveo da Srbi u Republici Srpskoj “ne žele da žive sa muslimanima”.
-
Ova izjava je jasan signal političkog stava koji insistira na etničkoj homogenosti unutar entiteta.
-
On naglašava da narod želi slobodu izbora svojih lidera, što uključuje i oslobađanje od nadzora visokih predstavnika, kao što je Christian Schmidt.
Planovi za memorijalni centar
Jedan od konkretnih projekata koji Dodik najavljuje jeste izgradnja memorijalnog centra u Boljaniću. Ovaj centar ima više funkcija:
-
Čuvanje sećanja na misiju “Halijard” i ulogu Srba u Drugom svetskom ratu.
-
Promovisanje narativa o antifašizmu iz perspektive Republike Srpske.
-
Edukativna komponenta za mlađe generacije, kako bi istorijski događaji i ličnosti bili trajno zapamćeni.
Ovakvi memorijalni centri često služe i kao politički simboli, podsećajući na kontinuitet narativa koji entitetske vlasti žele da sačuvaju, ali i na kulturni identitet koji se promoviše kroz istorijske interpretacije.
Govoreći na 81. godišnjicu misije “Halijard”, Milorad Dodik je iskoristio priliku da istakne nekoliko ključnih tema:
-
Slobodarski karakter srpskog naroda – istorijski i savremeno, kroz insistiranje na samostalnosti i odbrani prava na izbor vlasti.
-
Odbrambeni, a ne osvajački karakter četničkog pokreta – što je centralni element u njegovom narativu o Drugom svetskom ratu.
-
Kritika međunarodnih uticaja – naročito zapadnih sila i visokih predstavnika u Bosni i Hercegovini, koje Dodik percipira kao prepreku suverenosti Republike Srpske.
-
Etnička politika – jasna poruka o nemogućnosti ili nepoželjnosti zajedničkog života sa muslimanskim stanovništvom unutar entiteta.
-
Očuvanje istorije kroz infrastrukturne projekte – kao što je najava izgradnje memorijalnog centra u Boljaniću, koji treba da čuva kolektivno sećanje i promoviše antifašistički narativ iz srpske perspektive.
Dodikov govor odražava kombinaciju istorijskog narativa, savremenih političkih poruka i kulturne politike. On povezuje prošlost i sadašnjost kroz priču o slobodarskom karakteru naroda, odbrambenim ratnim strategijama i želji za očuvanjem entitetske autonomije. Istovremeno, njegove izjave o etničkim odnosima i kritici međunarodnih struktura jasno pokazuju politički ton koji dominira retorikom Republike Srpske.
Na kraju, ceremonije poput ove, osim što čuvaju istorijsku memoriju, služe i kao platforma za političku komunikaciju i afirmaciju identiteta, što dodatno osnažuje narativ koji Dodik želi da predstavi javnosti. Tako se istorijski događaji, politički stavovi i kulturni projekti međusobno prepliću, stvarajući složen i višeslojan pristup oblikovanju kolektivnog pamćenja i političkog identiteta u Republici Srpskoj.
