Stanko Opačić Ćanica: Život i Delo Istaknutog Srbina u Hrvatskoj
Stanko Opačić Ćanica predstavlja izuzetno zanimljivu i značajnu ličnost u istoriji Narodnooslobodilačkog pokreta i političkog života u Hrvatskoj tokom 20. veka. Rođen 11. decembra 1903. godine u Brezovoj Glavi, kod Karlovca, na Kordunu, Opačić je od ranog uzrasta bio aktivan u lokalnoj zajednici. Njegovo obrazovanje započelo je završenom osnovnom školom u Tušiloviću, a kasnije se bavio zemljoradnjom i drvodeljstvom, što ga je povezalo s narodom i njihovim svakodnevnim životom. Ova povezanost s prirodom i radnim običajima doprinela je njegovom razumevanju potreba i želja običnih ljudi, što će kasnije oblikovati njegov politički angažman. Opačić je bio posvećen političkom aktivizmu još od mladosti. Prvo je bio član Stranke samostalnih demokrata, a kasnije je prešao u Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ), gde je stekao značajnu reputaciju kao organizator i lider. Njegov politički angažman posebno se istakao u vreme okupacije Kraljevine Jugoslavije, kada je na Kordunu započeo masovni progon Srba. Kao član ilegalne KPJ, Opačić je bio jedan od ključnih figura u organizaciji ustanka, učestvujući u sastanku u šumi Abez, gde je doneta odluka o oružanom otporu protiv ustaškog režima. Ova odluka nije bila lako doneta, jer su članovi partije bili suočeni s opasnošću od hapšenja i progona, ali Opačićeva hrabrost i odlučnost inspirisali su mnoge, čime je postao simbol otpora.
Uloga Tokom Narodnooslobodilačke Borbe
Tokom Narodnooslobodilačke borbe, Stanko Opačić Ćanica se istakao kao prvi komandir Partizanskog odreda “Debela Kosa”, a kasnije kao komandant Prvog bataljona i član Glavnog štaba Hrvatske. Njegovo vođenje odreda i sposobnost organizovanja otpora značajno su doprineli uspehu partizanskog pokreta na Kordunu i Baniji. Opačić je bio poznat po svojoj hrabrosti i odlučnosti, a njegova uloga na Prvom zasedanju AVNOJ-a u Bihaću, 1942. godine, kada je imao čast da otvori ovo istorijsko okupljanje, dodatno je učvrstila njegovu poziciju u partizanskom voždstvu. Na tom zasedanju su formulisane ključne strategije koje su oblikovale budućnost Jugoslavije, a Opačićeva sposobnost da iznese i stavi u praksu ove strategije osigurala mu je poštovanje i podršku među saborcima. Nakon rata, Opačić je nastavio svoju političku karijeru kao ministar u prvoj vladi Narodne Republike Hrvatske, gde je obavljao ključne funkcije u resorima građevinarstva i drvne industrije do 1950. godine. Njegova stručnost i predanost razvoju Hrvatske doprineli su njegovoj reputaciji kao jednog od vodećih političara tog vremena. Tokom ovog perioda, Opačić je radio na mnogim infrastrukturnim projektima koji su modernizovali Hrvatsku, a njegov doprinos razvoju drvne industrije bio je od posebnog značaja, s obzirom na bogate šumske resurse Korduna. Međutim, političke turbulencije i međunacionalne tenzije u zemlji dovele su do njegovog hapšenja i slanja na Goli otok, gde je proveo vreme bez suđenja, što je bio težak period u njegovom životu. U zatvoru, suočavao se s mnogim teškoćama, ali je njegova borba za pravdu i istinu nastavila da inspiriše mnoge, čak i unutar nimalo prijateljskog okruženja.
Poslednji Dani i Ostavština
Po povratku iz zatvora, Opačić se povukao iz političkog života i vratio se Tušiloviću, gde je nastavio sakupljati narodnu kulturu i običaje svog kraja. Njegovo istraživanje folklora rezultiralo je objavljivanjem knjiga “Narodne pjesme Korduna”, koje su zabeležile bogatstvo narodnog stvaralaštva ovog regiona. Ove knjige ne samo da su sačuvale tradiciju i kulturu Korduna, već su i poslužile kao važan izvor za buduće generacije istraživača i kulturnih radnika. Stanko Opačić Ćanica bio je strastveni sakupljač narodnih pesama, priča i običaja, a njegov rad je značajno doprineo očuvanju kulturnog nasleđa Korduna. Njegovi prilozi folkloru i kulturi ostavili su dubok trag, a mnogi od njegovih radova se i danas koriste u obrazovnim institucijama. Nakon izbijanja sukoba u Hrvatskoj 1991. godine, Stanko, sada star i sam, bio je primoran da napusti Kordun i preseli se kod svoje ćerke u Šabac. Tamo je 6. maja 1994. godine preminuo, ostavljajući za sobom bogatu političku i kulturnu ostavštinu. Njegova angažovanost u kulturnim društvima, kao što su Srpsko kulturno društvo “Prosvjeta” i Srpsko pevačko društvo “Obilić”, dodatno osvetljava njegovu posvećenost očuvanju srpske kulture. Njegovi doprinosi tim društvima nisu samo obogatili kulturnu ponudu, već su i okupljali ljude oko zajedničkih vrednosti i identiteta, što je posebno važno u vremenima društvenih previranja. Stanko Opačić Ćanica ostaje upamćen kao simbol otpora, kulture i identiteta Srba u Hrvatskoj. Njegov život i delo, ispunjeni borbom za pravdu i očuvanjem kulturne baštine, predstavljaju inspiraciju za buduće generacije. Ulica Nova 14 u Busijama danas nosi njegovo ime, kao podsećanje na njegovu važnost i doprinos zajednici. Ova ulica ne samo da slavi njegovu ličnost, već i podseća sve nas na borbu pojedinca za pravdu i očuvanje identiteta. Njegova priča je svedočanstvo o izazovima i trijumfima jednog čoveka koji je bio posvećen svojoj zemlji i narodu, ostavljajući snažan uticaj koji se može osjetiti i danas.
