Odlazak Joške Broza – simbolične tišine jednog doba

 Tišina koja nosi težinu prošlosti

U večernjim satima, srpsku javnost pogodila je vest o smrti Joške Broza, političara i unuka legendarne ličnosti nekadašnje Jugoslavije – Josipa Broza Tita. Vest o njegovoj smrti potvrdio je Ivica Dačić, ministar unutrašnjih poslova Srbije i predsednik Socijalističke partije Srbije (SPS), čiji je Broz bio aktivan član.

Za mnoge koji su ga poznavali, Joška Broz bio je mnogo više od političara – on je bio most između jednog slavnog, ali i kontroverznog istorijskog razdoblja i današnje političke scene. Njegova smrt ne označava samo kraj jednog ljudskog života, već simbolički kraj jedne epohe, čiji je on bio jedan od poslednjih živih predstavnika.

 Ko je bio Joška Broz?

Unuk jednog od najvećih lidera 20. veka

Joška Broz rođen je 1947. godine, kao potomak najuticajnijeg lidera bivše Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, Josipa Broza Tita. Iako je nosio veliko i teško prezime, Joška je, posebno u kasnijim godinama svog života, trudio se da ne živi isključivo u senci svog slavnog dede, već da izgradi politički i lični identitet koji je bio autentičan i u skladu sa njegovim shvatanjima.

Kroz godine, Joška se afirmisao kao zastupnik vrednosti socijalne pravde, radničkih prava i ideje bratstva i jedinstva – vrednosti koje su bile temelj Titove politike.

Politički angažman i nasleđe

Joška Broz bio je član Glavnog odbora Socijalističke partije Srbije, a prethodno je predvodio i stranku Komunisti Srbije, koja je imala za cilj očuvanje sećanja na socijalističke vrednosti i Tita kao državnika. Iako ova partija nikada nije imala značajniji politički uticaj na izborima, njegovo prisustvo u javnosti bilo je podsećanje na jedno drugačije vreme – vreme koje je, za mnoge, nosilo i ponos i nostalgiju.

U okviru svog političkog angažmana, Broz se zalagao za:

• besplatno obrazovanje i zdravstvo,

• dostojanstvo radnika i penzionera,

• očuvanje sećanja na antifašističku borbu,

• regionalnu saradnju bivših jugoslovenskih republika.

Njegova politička retorika uvek je bila mirna, pomirljiva, ali jasno ideološki obojena, bez radikalnih nastupa ili polarizacije.

Reakcije na vest o smrti

Vest o smrti Joške Broza pogodila je brojne pojedince u političkom i društvenom životu Srbije i regiona. Jedan od prvih koji je javno izrazio žaljenje bio je Ivica Dačić, koji je u svojoj izjavi rekao:

„Sa nevericom sam primio vest da nas je večeras napustio moj drug i prijatelj Joška Broz. Sa njim odlazi i deo jednog vremena i dolazi obaveza mlađih generacija da čuvaju uspomenu i sećanje na njega!”

Dačićeva izjava ukazuje na važnost očuvanja kolektivnog pamćenja koje se sve više briše usled istorijskog revizionizma, ali i generacijskog otuđenja od perioda socijalizma.

U emotivnom tonu, ministar je podelio i fotografiju sa Joškom Brozom i Tarom Gandi, unukom indijskog lidera Mahate Ghandija, simbolično podsećajući da su unuci istorijskih ličnosti često baštinici sećanja, a ne nužno političke moći.

Joška i Titovo nasleđe – večita borba između mita i realnosti

Život u senci dede

Nositi prezime Broz u društvima koja još uvek imaju snažne emocije prema vremenu Tita, bilo pozitivne ili negativne, nije jednostavno. Joška Broz često je bio meta napada samo zbog imena koje nosi, bez obzira na sopstvene političke stavove i dela.

On se, međutim, nije povlačio pred tim pritiskom, već je jasno i glasno govorio o:

• važnosti očuvanja tekovina NOB-a (Narodnooslobodilačke borbe),

• kritici tranzicione nepravde i privatizacije,

• potrebi za većim socijalnim ravnotežama u društvu.

Pokušaji očuvanja sećanja na Tita

Kroz rad u stranci i u javnosti, Joška je organizovao:

• memorijalne skupove,

• tribine posvećene Titovom liku i delu,

• izložbe i manifestacije povodom godišnjica vezanih za SFRJ.

On je često naglašavao da njegovo političko delovanje nije u cilju idealizovanja prošlosti, već u želji da se izbegnu greške koje vode u ekstremizam, nacionalizam i društvenu nepravdu.

Kraj lične borbe i početak kolektivnog podsećanja

Smrt Joške Broza predstavlja simboličan kraj jedne epohe. Njegov život bio je spona između slavne prošlosti i haotične sadašnjosti. Odlazi čovek koji nije uspeo da promeni tok istorije, ali jeste podsećao da istorija postoji – i da se ne sme zaboraviti.

Za one koji pamte SFRJ kao vreme stabilnosti, bratstva i zajedništva, Joška je bio produžena ruka tih vrednosti. Za one koji kritikuju prošli režim, bio je „ostatak starog sistema“. No, nezavisno od ideoloških pogleda, ne može se osporiti činjenica da je živeo autentično, u skladu sa sopstvenim uverenjima, ne trčeći za popularnošću, već za doslednošću.

Njegova smrt treba da nas natera da se zapitamo:

• Šta znači nositi istoriju u imenu?

• Kako generacije posle Joške Broza mogu očuvati kolektivnu memoriju?

• I da li će u vremenu individualizma postojati mesto za ideje koje su nekada okupljale čitave narode?

Na kraju, u tišini koja ostaje iza njega, čujemo samo šapat jedne rečenice:

“Sa njim odlazi i deo jednog vremena.”

I upravo zbog toga – ne smemo zaboraviti.