Vukanović: Čović mi poručuje kako ne mogu biti ministar valjda jer ne slavim ustaše, nervozan je

Lider stranke Za pravdu i red Nebojša Vukanović reagovao je na navode iz HDZ-a da on nije pogodan za državnog ministra sigurnosti.U nastavku članka opširnije

Politička napetost zbog imenovanja ministra sigurnosti

U političkom pejzažu Bosne i Hercegovine, često dolazi do tenzija između različitih nacionalnih i političkih aktera, a jedan od najsvježijih primera jeste spor koji je izbio između Nebojše Vukanovića, zastupnika i lidera Liste za pravdu i red, i Kluba Hrvata u Domu naroda Parlamenta Federacije BiH, posebno njegovog predsednika Damira Džebe. U središtu spora nalazi se pitanje imenovanja ministra sigurnosti u Vijeću ministara BiH, a konkretno – protivljenje da tu funkciju preuzme upravo Vukanović.

Ovaj sukob ne obuhvata samo personalni animozitet i stranačke razlike, već se tiče i dubljih istorijskih pitanja, kao i osetljivih nacionalnih narativa, naročito onih koji se odnose na Bleiburg, Križni put, te zločine iz vremena NDH. U ovom prepričavanju detaljno ćemo prikazati stavove obe strane, njihovo međusobno optuživanje, kao i širu političku sliku u kojoj se sve ovo odvija.

 Vukanovićeve optužbe i reakcije iz HDZ-a

1. Oštra reakcija Kluba Hrvata

U zvaničnom saopštenju koje potpisuje Damir Džeba, predsednik Kluba Hrvata u Domu naroda FBiH, izneseno je najoštrije protivljenje mogućnosti da Nebojša Vukanović postane ministar sigurnosti. Povod za ovo protivljenje su Vukanovićeve izjave koje su ocenjene kao uvrede na račun žrtava Bleiburga i Križnog puta – događaja koji su u hrvatskoj javnosti veoma emotivno doživljeni.

Džeba tvrdi da takav čovek ne može da zauzme poziciju od javnog značaja, posebno ne na nivou državne bezbednosti, ako svojim javnim delovanjem ismeva ili osporava stradanja koja su, prema hrvatskoj perspektivi, simbol patnje i nepravde.

2. Vukanovićev odgovor: napad na HDZ i Čovića

Vukanović nije ostao dužan. U svom odgovoru on je naveo da se lider HDZ-a, Dragan Čović, nije usudio lično da mu replicira, te je umesto toga „poslao“ Damira Džebu. Po njemu, ovo predstavlja kukavički potez i još jedan primer manipulacije javnošću, čime Čović pokušava da zamagli suštinske teme.

Takođe, Vukanović je direktno optužio Borjanu Krišto, predsedavajuću Vijeća ministara BiH, za zloupotrebu funkcije i prekoračenje zakonskih ovlašćenja. On navodi da Krišto koristi svoj položaj kako bi blokirala njegov politički napredak, u službi interesa HDZ-a.

3. Tvrdi da opozicija ima dovoljno podrške

U svom izlaganju, Vukanović je demantovao tvrdnje Dragana Čovića da opozicija nema dovoljan broj poslanika i delegata za ključne političke odluke. On tvrdi sledeće:

• Imaju 5 poslanika u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH.

• Takođe imaju 2 delegata u Domu naroda PS BiH.

Ovo, kako navodi, jeste više nego dovoljno da utiču na donošenje važnih odluka, a neosnovano osporavanje njihove moći tumači kao još jednu manipulaciju od strane HDZ-a.

Vukanović je takođe osudio Čovićev pokušaj da delegitimizuje visokog predstavnika Christiana Schmidta, i to, kako navodi, samo zato što je Schmidt doneo odluke koje u tom trenutku nisu odgovarale HDZ-u. Pritom podseća da je upravo Čović bio jedan od prvih koji se sreo sa Schmidtom i zdušno podržavao odluke koje su bile pogodne za njegovu stranku.

4. Dvostruki aršini oko legitimiteta

Prema Vukanoviću, Čović i Krišto su u svojim nastupima počeli da manipulišu pojmom „legitimiteta“ – tvrdeći da njegova politička opcija nema dovoljno podrške, dok istovremeno podržavaju imenovanja kandidata iz stranaka koje nemaju ni osnovni parlamentarni status.

Kao primer toga, navodi:

• Predlog da Nenad Nešić i Sevlid Selak budu ministri sigurnosti, uprkos tome što njihove političke opcije nemaju jak parlamentarni legitimitet.

• U isto vreme, Lista za pravdu i red, čiji je on lider, predstavlja četvrtu po snazi političku opciju iz Republike Srpske u državnom parlamentu.

Ovo vidi kao jasan pokazatelj selektivnog pristupa političkih aktera, koji po potrebi menjaju kriterijume o „podršci“ i „legitimitetu“ kako bi eliminisali političke protivnike.

5. Lični i istorijski kontekst

Vukanović je potom izneo i lični stav koji se odnosi na njegovu porodičnu istoriju, kako bi dodatno ilustrovao neprihvatljivost zahteva HDZ-a da poštuje žrtve Bleiburga. On podseća da je njegov ded, Vladislav, 1941. godine ubijen od strane ustaša i bačen u Ržanu jamu, zajedno sa desetinama hiljada Srba iz Hercegovine, te stotinama hiljada nevinih žrtava širom tadašnje NDH.

U vezi s tim, naglašava:

• Neprihvatljivo je da oni koji su činili zločine budu prikazivani kao nevine žrtve.

• Sramotno je da se traži od nekoga da poštuje ljude koji su činili zločine protiv njegovog naroda.

• Taj stav predstavlja vređanje ljudskog dostojanstva i nacionalnog ponosa.

Prema njegovim rečima, ono što Čović i Džeba pokušavaju da proguraju u javnosti zapravo je oblik revizionizma, gde se žrtve i zločinci zamjenjuju mestima, a istorijska istina pokušava da se zamagli političkim interesima.

 Šire političke implikacije

Spor između Vukanovića i predstavnika HDZ-a ne treba posmatrati kao samo još jedan politički sukob u nizu. On zapravo osvetljava dublje pukotine u društvu BiH, koje se tiču:

• Tumačenja istorije – naročito perioda Drugog svetskog rata i poraća.

• Uloge političkih elita – u oblikovanju narativa koji pogoduju njihovim interesima.

• Instrumentalizacije institucija – za lične i partijske ciljeve.

U ovom konkretnom slučaju, ne radi se samo o Vukanoviću kao pojedincu, već o načinu na koji politički sistem reaguje na neistomišljenike. Ako se politička pozicija može osporiti na osnovu istorijskog neslaganja ili kritike prema određenim narativima, to postavlja opasan presedan u jednoj demokratskoj i multietničkoj zemlji kakva Bosna i Hercegovina teži da bude.

Takođe, spor između Vukanovića i Džebe otkriva i veze između političkih aktera iz različitih entiteta, konkretno – odnos između HDZ-a i SNSD-a, odnosno Dodika. Po Vukanoviću, ova saradnja je zapravo pokušaj da se očuva status quo u kojem male grupe moći upravljaju ključnim institucijama, bez obzira na volju birača.

Ključne poruke koje proizlaze iz sukoba

• Vukanović odbacuje legitimnost Bleiburga kao simbol stradanja, jer ne priznaje ustaške kolaboracioniste kao žrtve.

• HDZ, preko Džebe, koristi taj stav kao osnovu da mu ospori političku podobnost.

• Čović i Krišto su optuženi za zloupotrebu institucija zarad političkih interesa.

• Lista za pravdu i red se pozicionira kao realna politička snaga, iako je podvrgnuta opstrukcijama.